Ποιός είναι ο σωστός τρόπος για να επικοινωνήσουμε με το κοινό μας;
Για να λύσουμε αυτό το πρόβλημα στην καθημερινότητά μας, είναι απαραίτητο να αξιολογήσουμε συνειδητά και να αντιληφθούμε την κατάσταση, τις ανάγκες αλλά και τις δυνατότητες, τόσο τις δικές μας, όσο και του κοινού μας.
Το θέμα αυτό μας απασχολεί τόσο πολύ, που αποτελεί πλέον ένα πρόβλημα στην επικοινωνία μας. Αναλύεται σε βιβλία και γίνονται για αυτό συζητήσεις πλήρεις με ανησυχία. Για το μέλλον μας, αλλά και για αυτό του επαγγέλματός μας. Βιβλία, όπως το "Design is a Job", του Mike Monteiro. Συζητήσεις, όπως εκείνες που επανειλημμένα διεξάγει η Ένωση Γραφιστών Ελλάδος, σε μια προσπάθεια να μας αφυπνίσει. Κι αυτό απαιτεί συναίσθημα. Βάλτε, λοιπόν, την καλύτερή σας συλλογη από συναισθηματική μουσική να παίζει στα ακουστικά κι ελάτε μαζί μας...
Ποιο είναι το κοινό μας;
Το κοινό μας. Όχι οι πελάτες μας.
Σαν σε θεατρική παράσταση, να προσπαθούμε να ικανοποιήσουμε "με τέχνη", μια αίθουσα γεμάτη ανθρώπους άγνωστους.
Μια αίθουσα μεστή στη διαφορετικότητα. Άνθρωποι με διαφορετικά ήθη και έθιμα, θρησκεία και πολιτικές πεποιθήσεις.
Με διαφορετικές απόψεις και τρόπο ζωής.
Σε βαθμό τέτοιο, που το μοναδικό σημείο που μας συνδέει, είναι αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στα ανυπόμονα βλέμματά τους και την τέχνη μας. Θα μπορούσε άραγε κανείς να πει, ότι σε αυτήν, την κουρτίνα της αυλαίας, οφείλουμε τη δυνατότητα της επικοινωνίας; Και κάθε φορά αναρρωτιόμαστε.
Θα υπάρχει στο τέλος το χαμόγελο;
Το κοινό μας είναι όλοι εκείνοι οι συνάνθρωποί μας, που θα μας προσεγγίσουν για να τους προσφέρουμε την επαγγελματική μας γνώμη και τις υπηρεσίες μας, σε αυτό που γνωρίζουμε καλύτερα από εκείνους.
Το Design, την ανάπτυξη εφαρμογών, ή ο,τιδήποτε άλλο μπορεί να προσφέρει ο κλάδος μας.
Το κοινό μας έχει ανάγκες που χρειάζεται να τους καλύψουμε, αλλά έχουν και το δικό τους χαρακτήρα. Είναι στο χέρι μας να αξιοποιήσουμε το χαρακτήρα τους στο design μας.
Είτε πρόκειται για έντυπο, είτε για οπτικό, ακουστικό ή web design. Δε θα ικανοποιούσε αυτό τις ανάγκες τους; Δε θα τους ήταν οικείο και ευχάριστο; Μάλλον δεν είναι τόσο απλό τελικά.
Πώς χαρακτηρίζουμε τις ανάγκες του κοινού μας;
Δεν υπάρχει πανάκεια στις ανάγκες του κοινού μας. Αυτή ακριβώς η έλλειψη περιορισμών είναι που μας στερεί τη δυνατότητα να χαράξουμε μια δεδομένη οδό, η οποία θα μας οδηγήσει στα βέλτιστα αποτελέσματα. Δηλαδή, τι πρέπει να κάνουμε;
Μια απλή συνέντευξη
Χωρίς περιττές κουβέντες και κατασπατάληση του χρόνου του δικού μας, ή του κοινού μας, είναι απαραίτητο να απαντηθούν κάποια ερωτήματα.
Καταγράψτε αυτά που χρειάζεται να γνωρίζετε για να μπορέσετε να σχεδιάσετε ένα project.
Δημιουργήστε ένα υπερσύνολο ερωτημάτων που θα σας βοηθήσουν να πάρετε τις βασικές αποφάσεις της σχεδίασης. Στη συνέχεια απευθύνετε τα ερωτήματα σε εκείνους που σας αναθέτουν κάποιο έργο.
Ακούστε προσεκτικά...
Ο/Η "πελάτης" σας, έχει μια ανάγκη. Έχει όμως κι ένα παράπονο.
Κανείς σχεδόν δεν ακούει ποια είναι πραγματικά αυτή η ανάγκη.
Ακούστε προσεκτικά και καταγράψτε την ανάγκη και τα προβλήματα που υφίστανται, όσο η ανάγκη παραμένει ανικανοποίητη. Προσπαθήστε να αναλύσετε την αιτία του κάθε προβλήματος, εντοπίζοντας τουλάχιστον μια λύση για κάθε ένα από αυτά. Συζητήστε όλα τα ευρήματα, έως ότου καταλήξετε σε μια στρατηγική υλοποίησης, κοινώς αποδεκτή.
...κι ακολουθούν οι δυνατότητες
Να είστε βέβαιοι ότι στο τέλος της συζήτησης, εσείς θα έχετε κερδίσει πολύτιμες πληροφορίες για να σχεδιάσετε και να υλοποιήσετε το έργο, ενώ ο/η "πελάτης" θα έχει αντιληφθεί σημαντικούς παράγοντες που επηρρεάζουν τη σχεδίαση αλλά και περιορισμούς που επιβάλλονται στην περίπτωσή του/της.
Το ιδανικότερο είναι να καθορίσετε πιθανά όρια, πέρα από τα οποία δε μπορείτε να προσφέρετε έργο, είτε λόγω περιορισμού των ικανοτήτων σας, είτε για οποιοδήποτε άλλο λόγο, όπως ο οικονομικός προϋπολογισμός.
Και τι γίνεται με τις δικές μας ανάγκες;
Ο/Η κάθε Designer επιθυμεί να περάσει στο επίπεδο που θα δημιουργεί "τέχνη" για κάθε "πελάτη". Κάτι που είναι ιδιαιτέρως δύσκολο, λαμβάνοντας υπόψη τις εμπορικές ανάγκες που καλείται να καλύψει με το αποτέλεσμα του κόπου του/της.
Όχι όμως και ακατόρθωτο! Τι χρειάζεται όμως για να το πετύχουμε;
Δεν υπάρχει συνταγή. Υπάρχουν όμως βήματα που αυξάνουν τις πιθανότητες να το πετύχουμε, σε εκπληκτικά επίπεδα!
Συνειδητότητα
Όπως αναφέραμε, το Design είναι επάγγελμα. Η εξιδανίκευση ως αυτοσκοπός, δε μας βοηθά να επικοινωνήσουμε με το κοινό μας, ενώ αντίθετα, η πλήρης ισοπέδωση των δικών μας αναγκών και ικανοτήτων, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε μη επιθυμητά αποτελέσματα.
Χρειάζεται να λαμβάνουμε πάντα υπόψη μας ότι εργαζόμαστε για κάποιο αντάλλαγμα. Στα πλαίσια της εξέλιξής μας και της εδραίωσής μας στο κομμάτι της αγοράς που μας αναλογεί, είναι απαραίτητο να προσφέρουμε τόσο έργο, όσο αναλογεί στο αντάλλαγμα που θα λάβουμε.
Τι καταφέραμε ως τώρα;
Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω:
- Έχουμε ήδη κάνει το πρώτο βήμα για να αποδείξουμε στον/στην αντισυμβαλλόμενο επιχειρηματία ότι μας ενδιαφέρει η ευημερία της επιχείρησής του/της. Κι αυτό απλά ακούγοντας τι έχει να μας πει.
- Έχουμε αποδείξει ότι αντιλαμβανόμαστε τις ανάγκες και τη φύση των προβλημάτων και έχουμε επεξεργαστεί όλα τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε να καταλήξουμε σε βιώσιμες και ιδανικά, οικονομικά συμφέρουσες λύσεις.
Μπορούμε, φυσικά, να προσφέρουμε και εναλλακτικές λύσεις σε διαφορετικά οικονομικά επίπεδα. Χρειάζεται όμως να αποδείξουμε, ότι εργαζόμαστε πρωτίστως για το συμφέρον τους. - Έχουμε δώσει τα πρώτα δείγματα επαγγελματισμού, επιδεικνύοντας ότι μπορούμε να κάνουμε τα σωστά ερωτήματα, στοχεύοντας απόλυτα στα όποια προβλήματα.
- Έχουμε ήδη σκεφθεί πιθανές λύσεις, λαμβάνοντας υπόψη όλους τους προβλεπόμενους παράγοντες.
Τι απομένει
Να αποδείξουμε ότι μπορούν να μένουν ήσυχοι
Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε παραδείγματα ή case studies που να αποδεικνύουν ότι η προτεινόμενη στρατηγική αποδίδει και θα έχει οπωσδήποτε καλά αποτελέσματα, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση.
Να δείξουμε ότι δεν υποχωρούμε στην ποιότητα
Πολλές φορές, προβληματιζόμαστε γιατί μας ζητούν να "χαλάσουμε" ένα καθόλα άρτιο design, για να ικανοποιήσουμε τις αισθητικές ιδιαιτερότητες κάποιου "υπεύθυνου", που δεν είχαμε καν την τιμή να γνωρίσουμε.
"Ένα τσικ πιο πέρα... και ίσως άλλο χρώμα" γράφει στο email που λάβαμε πριν λίγο.
Εδώ χρειάζονται απτά επιχειρήματα. Η λύση είναι να εξηγήσουμε το λόγο για τον οποίο πιστεύουμε ότι αυτό θα αποτύχει, στον κατάλληλο άνθρωπο. Προτείνουμε την ιδανικότερη λύση, προσπαθώντας να ικανοποιήσουμε μέρος της "ιδιαιτερότητας" που συναντήσαμε. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα...
Να εξηγήσουμε γιατί ή ποιότητα βοηθά και τις δυο πλευρές.
Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε, ότι η συγκεκριμένη ποιότητα στην οποία στοχεύουμε, δεν αποσκοπεί μόνο σε άλλη μια καταχώρηση στο εντυπωσιακό μας portfolio. Η συνοχή και η ποιότητα θα βοηθήσει το brand και την εμπειρία των "καταναλωτών", το οποίο μεταφράζεται σε οικονομικό όφελος (αύξηση επισκεψιμότητας, αύξηση πωλήσεων, κτλ.) για τον πελάτη.
Αν δεν έχετε επιχειρήματα για να στηρίξετε κάτι τέτοιο, ίσως χρειάζεται να επιστρέψετε σε κάποιο από τα προηγούμενα βήματα και να αναθεωρήσετε τη σχεδίασή σας, σε συμμόρφωση με τα ζητούμενα.
Η σωστή επιχειρηματολογία θα πείσει ακόμα και τον πιο ισχυρό διαπραγματευτή, ακόμα κι αν ο χαρακτήρας του είναι αντιδραστικός, αφού όπως είπαμε, απευθυνόμαστε σε συνανθρώπους μας. Όχι σε μηχανές.
Πώς μπορεί κάποιος να αντικρούσει κάτι που είναι αδιαπραγμάτευτα σωστό;
Έχετε όμως κατά νου, ότι πολλοί ενδιαφερόμενοι, χρειάζεται να δουν κάτι χειροπιαστό ώστε να αντιληφθούν όσα προσπαθείτε να εξηγήσετε.
Πιθανόν επειδή δε μπορούν να το φανταστούν. Η φαντασία, είναι ένα χάρισμα που μοιραζόμαστε εμείς, οι Designers. Δεν είναι όμως δεδομένο... Σωστά;
Κι όταν όλα μοιάζουν παράλογα;
Αν έχετε διάγει εν γένει, ως πιστοί και φιλότιμοι Designers, διενεργώντας όλα τα παραπάνω, και είστε πια σίγουροι ότι το φαινόμενο δεν οφείλεται σε δική σας υπαιτιότητα, αλλά όλα φαίνεται να διεξάγονται με το λάθος τρόπο, βρίσκεστε μπροστά σε ένα δίλλημα.
Να συνεχίσω;
Θα πρέπει να έχετε πλήρη αντίληψη του τι θέλει ο "πελάτης" να λαμβάνει ως αποτέλεσμα, παρόλες τις αντιρρήσεις σας. Έτσι, θα αποφευχθούν οι συνεχείς διαφωνίες, που έχουν ως αποτέλεσμα μια ψυχοφθόρα συνεργασία.
Μη γελιέστε όμως... Τώρα πια, το κάνετε μόνο για τα χρήματα!
Το μόνο ερώτημα τώρα είναι: "Σας συμφέρει;"
Να μη συνεχίσω;
Αυτό μπορεί να συμβεί για τρεις λόγους:
- Επειδή κρίνετε ότι αυτό το πήγαινε-έλα των αλλαγών "προς το χειρότερο" θα σας κοστίσει πολύ περισσότερα από όσα θα κερδίσετε, ενώ πιθανότατα θα έχει ως αποτέλεσμα έναν πολύ δυσαρεστημένο πελάτη, που ως "ταύρος μαινόμενος σε υαλοπωλείο", θα σας δημιουργήσει βραχυπρόθεσμα, αλλά και σοβαρά μακροπρόθεσμα προβλήματα, όπως κακό όνομα στην αγορά. Σε αυτή την περίπτωση, ένας λίγο δυσαρεστημένος πελάτης, είναι προτιμότερος από έναν πολύ δυσαρεστημένο πελάτη.
- Επειδή ο βαθμός της κακής επικοινωνίας δεν επιτρέπει ούτε την τυπική συνεργασία. Το τιμιότερο που έχετε να κάνετε, είναι να προτείνετε διακοπή της συνεργασίας, εκθέτοντας τους λόγους σας. Αυτό θα σας δώσει τη δυνατότητα να αναζητήσετε νέους συνεργάτες, που ίσως αποδειχθούν πιο... συνεργάσιμοι. Προσπαθήστε όμως, να συστήσετε κάποιον για να σας αντικαταστήσει στη συνεργασία, ακόμα κι αν οι πελάτες σας δε το δεχθούν. Είναι ένα ακόμα χαρακτηριστικό επαγγελματικής συμπεριφοράς. Και μπορεί να εκτιμηθεί τόσο, ώστε να σας καλέσουν κάποτε για μια διαφορετική συνεργασία.
- Επειδή η ποιότητα του αποτελέσματος βρίσκεται κάτω από το ελάχιστο επίπεδο, το οποίο θέλει απαραιτήτως να διατηρεί η επιχείρηση στην οποία εργάζεστε. Και ομολογουμένως, υπάρχουν φορές, που αυτή η τακτική έχει αποφέρει μεγαλύτερα και πιο προσοδοφόρα έργα, στην επιχείρηση που την εφαρμόζει.
Εν τέλει...
Δεν υπάρχει μυστική συνταγή στην αντιμετώπιση του κοινού μας, αλλά ακολουθώντας όλα τα παραπάνω, εξασφαλίζουμε τη βέλτιστη και στοχευμένη προσπάθεια από την πλευρά μας, για μια καλή συνεργασία.
Κι επειδή το Design είναι πράγματι επάγγελμα, πέρα από τους στόχους μας, δεν είναι κακό να οριοθετούμε τις συνεργασίες μας. Η ειλικρίνεια και η ευθύτητα άλλωστε, εκτιμώνται περισσότερο από τα "μισόλογα".
Και στο τέλος; Στο τέλος... θα υπάρχει το χαμόγελο.
