Συνήθως περιλαμβάνει τα γράμματα του αλφαβήτου, αλλά και μια σειρά αριθμών, σημεία στίξης και κάποια σύμβολα.
Μπορεί, επίσης, να αποτελείται εξ ολοκλήρου από ιδεογράμματα και σύμβολα, π.χ. μαθηματικά σύμβολα ή σύμβολα χαρτογράφησης. (Μάθετε περισσότερα στη Wikipedia)
Οι γραμματοσειρές, είναι στην πραγματικότητα προγράμματα που ενεργοποιούνται όταν τις αναζητήσουμε, ώστε να αναπαραστήσουν τα γράμματα του κειμένου μας. Και δεν υπάρχουν παντού...
Πού υπάρχουν
Το πρόβλημα
Το πρόβλημά μας είναι χωροταξικό. Πιο συγκεκριμένα, για να μπορέσουμε να διαβάσουμε το κείμενό μας με τη συγκεκριμένη γραμματοσειρά, χρειάζεται να την έχουμε διαθέσιμη (εγκατεστημένη) στο σύστημά μας. Με τον όρο “σύστημα” εννοούμε οποιαδήποτε συσκευή έχουμε στη διάθεσή μας για να διαβάσουμε το κείμενο.
Το εύρος του προβλήματος
Ας πούμε ότι έχουμε ένα έγγραφο κειμένου που έχει συγγραφεί με τη χρήση μιας γραμματοσειράς που δεν έχουμε στο σύστημά μας.
Ανοίγοντάς το για να το διαβάσουμε, το λειτουργικό σύστημα θα καταλάβει ότι δεν έχουμε τη γραμματοσειρά και θα φροντίσει να την αντικαταστήσει με την προεπιλεγμένη γραμματοσειρά του προγράμματος που χρησιμοποιούμε.
Τότε, θα μπορέσουμε να επιλέξουμε μια άλλη γραμματοσειρά της αρεσκείας μας για να προβάλουμε το κείμενο. Αυτό δεν ισχύει σε περιεχόμενο το οποίο διακινείται μέσω του Internet.
Στην περίπτωση που το περιεχόμενό μας εμφανίζεται σε κάποια ιστοσελίδα ή newsletter, ή ακόμα και σε κάποια εφαρμογή για κινητό τηλέφωνο ή tablet, οι δυνατότητες είναι αρκετά περιορισμένες.
Για παράδειγμα, δεν έχουμε να κάνουμε με το λειτουργικό σύστημα αλλά με το browser, ο οποίος δεν έχει τη δυνατότητα να αντικαταστήσει τη γραμματοσειρά όπως θέλουμε, όταν διαπιστώσει ότι δε την έχουμε διαθέσιμη στο σύστημά μας.
Το ίδιο ισχύει και για συσκευές όπως κινητά τηλέφωνα, tablets κτλ.Για το λόγο αυτό, όταν συντάσσουμε περιεχόμενο που θα προβληθεί στο web, προσπαθούμε να διαφυλάξουμε τη βασική αισθητική και παρουσίαση του περιεχομένου.
Δηλαδή, από τη στιγμή που δεν έχουμε τη δυνατότητα να επιλέξουμε χειροκίνητα μια άλλη γραμματοσειρά που να ταιριάζει στην αισθητική μας (ο κάθε χρήστης θα επέλεγε μια διαφορετική γραμματοσειρά), φροντίζουμε να δώσουμε τις απαραίτητες οδηγίες στο browser, ώστε να έχει κάποιες γραμματοσειρές ανάμεσα στις οποίες μπορεί να διαλέξει, για να παρουσιάσει το περιεχόμενο.
Πώς λειτουργούν οι browsers
Ας πούμε, ότι προτιμούμε τη γραμματοσειρά “Myriad Pro” για την προβολή του περιεχομένου μας. Η γραμματοσειρά αυτή είναι εμπορικής χρήσης. Δηλαδή χρειάζεται να την αγοράσουμε και να την εγκαταστήσουμε.
Δεν υπάρχει προεγκατεστημένη στα Windows, το MacOS ή οποιοδήποτε άλλο λειτουργικό. Είναι λογικό να συμπεράνουμε ότι ο μέσος χρήστης που θα λάβει το περιεχόμενό μας, δε θα έχει τη γραμματοσειρά στο σύστημά του.
Στην καλύτερη περίπτωση, ο browser θα επιλέξει να την αντικαταστήσει με την προεπιλεγμένη γραμματοσειρά του, η οποία μπορεί να είναι μια οποιαδήποτε που έχει ορίσει ο χρήστης ή ο κατασκευαστής του browser και υπάρχει στο σύστημα.
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, ενδέχεται να αντιμετωπίσουμε δυσμενέστερες συνθήκες. Ακόμα και την αδυναμία του συστήματος ή του προγράμματος να προβάλει το περιεχόμενο. Έχουμε, δηλαδή, αόρατο κείμενο, καθώς δεν υπάρχει τρόπος να αντικατασταθεί η γραμματοσειρά.
Η λύση στο πρόβλημα
Έτσι, λοιπόν, για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την αισθητική και τη γενική παρουσίαση του περιεχομένου, καλύπτοντας όλες τις περιπτώσεις. Χρησιμοποιούμε “Web-safe” γραμματοσειρές, οι οποίες πληρούν τις παρακάτω γενικές προϋποθέσεις:
- Είναι γραμματοσειρές που συναντώνται στην πλειοψηφία των λειτουργικών συστημάτων
- Είναι προεγκατεστημένες στο λειτουργικό σύστημα και δε χρειάζεται να τις αγοράσουμε
- Υπάρχει τουλάχιστον μια παρόμοια εναλλακτική γραμματοσειρά που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θέση τους
- Είναι ευανάγνωστες στην οθόνη
Για να μπορέσουμε να δώσουμε στους browsers ή άλλες εφαρμογές τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν την προτιμώμενη γραμματοσειρά με μια παρόμοιά της, δημιουργούμε “οικογένειες” γραμματοσειρών.
Όταν ο browser ή η εφαρμογή δε μπορέσει να εντοπίσει την πρώτη μας προτίμηση, προσπαθεί να βρει τη δεύτερη. Αν και πάλι δε τη βρει, προχωράει για να εντοπίσει την τρίτη, και ούτω καθεξής.
Αν δε βρει καμία από τις προτιμώμενες γραμματοσειρές, υπάρχει πάντα στο τέλος μια γενική διατύπωση, που υπαγορεύει την αντικατάσταση της γραμματοσειράς με την πρώτη διαθέσιμη γραμματοσειρά του συστήματος, δεδομένης σχεδίασης.
Με τον τρόπο αυτό, είμαστε σίγουροι ότι το περιεχόμενό μας, θα έχει κάθε διαθέσιμη ελπίδα να εμφανιστεί αξιοπρεπώς στην οθόνη του τελικού χρήστη.
Web-safe γραμματοσειρές
Οι οικογένειες γραμματοσειρών διαχωρίζονται σε τρεις βασικές ομάδες σχεδίασης και στη συνέχεια ομαδοποιούνται με βάση κοινά σημεία σχεδίασης, όπως μέγεθος χαρακτήρων, αποστάσεις, γενική αισθητική κ.α.
Διατυπώνονται ως εξής:
Serif
- Georgia, serif
- "Palatino Linotype", "Book Antiqua", Palatino, serif
- "Times New Roman", Times, serif
Sans-Serif
- Arial, Helvetica, sans-serif
- "Arial Black", Gadget, sans-serif
- "Comic Sans MS", cursive, sans-serif
- Impact, Charcoal, sans-serif
- "Lucida Sans Unicode", "Lucida Grande", sans-serif
- Tahoma, Geneva, sans-serif
- "Trebuchet MS", Helvetica, sans-serif
- Verdana, Geneva, sans-serif
Monospace
- "Courier New", Courier, monospace
- "Lucida Console", Monaco, monospace
Οι οικογένειες που διατυπώνονται στις παραπάνω ομάδες είναι και αυτές που οφείλουμε να χρησιμοποιούμε κατασκευάζοντας περιεχόμενο για το web, εξασφαλίζοντας κάθε διαθέσιμη δυνατότητα συμβατότητας.
Web Fonts
Η εξέλιξη
Τα τελευταία χρόνια, έχουν κάνει την εμφάνισή τους διάφοροι μηχανισμοί που υπόσχονται τη βελτίωση της αισθητικής των websites και του web-based περιεχομένου, ενσωματώνοντας μια νέα γενιά γραμματοσειρών. Τα web fonts. Πρόκειται για ειδικά κατασκευασμένες γραμματοσειρές που διατίθενται σε μια σειρά διαφορετικών τύπων αρχείων, τα οποία αγοράζονται συνολικά με μια γενική άδεια χρήσης και εγκαθίστανται στο server, όπου φιλοξενείται το περιεχόμενο.
Φυσικά, το κίνημα των Creative Commons μαζί με τις επιμέρους κοινότητες open source έχουν προχωρήσει σε δωρεάν διάθεση γραμματοσειρών δικής τους σχεδίασης. Μια τέτοια πηγή web fonts είναι τα Google Fonts.
Περιορισμοί
Όπως κάθε άλλη τεχνολογική εξέλιξη, δε θα μπορούσε να μην έχει τους περιορισμούς της. Τα web fonts, έχουν εφαρμογή μόνο σε περιεχόμενο που φιλοξενείται. Δηλαδή websites και άλλες web-based πλατφόρμες.
Αν, για παράδειγμα, θέλαμε να τα εφαρμόσουμε στα καθιερωμένα μας newsletters, θα αποτυγχάναμε, καθώς τα newsletters είναι κλειστά αρχεία που δεν υπόσχονται – προς το παρόν – πολλά σε σχέση με συμβατές γραμματοσειρές, άλλες από αυτές που είναι άμεσα διαθέσιμες στο σύστημα του χρήστη.
